Nominaties Toneelschrijfprijs 2022 bekend

30 juni 2022

V.l.n.r.: Koen Boesman (foto: Erik Van Grieken), Mathieu Wijdeven (foto: Nick Helderman), Raoul de Jong (foto: Hilde Harshage), Peer Wittenbols. Onder: scènefoto 'TAL'/collectief BOG (foto: Jan Rymenants).

,Rosa. van Koen Boesman, TAL van het collectief BOG, Het waarom beantwoord van Mathieu Wijdeven en Raoul de Jong en Trojan Wars van Peer Wittenbols zijn genomineerd voor de Toneelschrijfprijs 2022. De jury, onder voorzitterschap van Els Van Steenberghe, selecteerde hun nieuwe theaterteksten als de beste vier die in de afgelopen twee jaar in première gingen.

“De nominaties voor de Toneelschrijfprijs 2022 combineren een grote bekommernis om onze wereld met een pen die poëtisch excelleert, speels is en met veel virtuositeit een glasheldere stem geeft aan wie niet gehoord werd en/of wordt”, aldus de jury die naast recensent Els Van Steenberghe bestond uit dramaturg Karim Ameur en schrijver en theatermaker Maxine Palit de Jongh. Samen selecteerden zij de genomineerden uit 122 ingezonden Nederlandstalige toneelteksten die tussen 1 januari 2020 en 31 december 2021 voor het eerst – live of online – zijn opgevoerd.

Enkele overwegingen van de jury

“In ,Rosa. slaagt Koen Boesman er wonderbaarlijk in om je als lezer mee te laten vallen met Rosa Luxemburg. Deze Duitse politica, filosofe en activiste werd op 15 januari 1919 van een brug in Berlijn gegooid, net nadat ze door het hoofd geschoten werd. Tijdens die val flitst haar leven voorbij. De lezer ‘flitst’ mee. ,Rosa. is een ingenieuze, secuur gecomponeerde tekst waarin je, samen met Rosa, door de geschiedenis buitelt en een pakkende inkijk krijgt in de twijfels, wanhoop, vreugde, frustraties en vechtkracht van een moedige vrouw die verzet durfde te plegen.”

“Met TAL componeerde het collectief BOG een magistrale spelpartituur waarbij de taal centraal staat als onderzoeksonderwerp. Of is het de wereld, gevormd door de taal, die centraal staat? De tekst begint als een taalspelletje met het woord ‘bal’. En ja, ook de wereld is als een bal. Op die bal wriemelen wezens die zich talig trachten te uiten. Dat is ook wat de personages in TAL doen: al stotterend, stuiterend, zingend, jonglerend met letters, talen en klanken. Je leest je letter na letter de wereld rond. Je beseft hoe taal ons wereldbeeld vormt en kan vormen, hoe sterk én kwetsbaar taal ons maakt. En na het lezen snak je naar een opvoering van deze ‘compositie’.”

“Mathieu Wijdeven en Raoul de Jong nemen de lezer in Het waarom beantwoord bij de hand en leiden hem naar een kleine crisis in Wijdevens leven. In zorgvuldig uitgebalanceerde woorden en zinnen wordt verteld hoe uit die crisis een avontuurlijke zoektocht ontstond naar de mens achter de naam George Gerhardus Theodorus Rustwijk, een Surinaams kunstenaar wiens oeuvre te weinig bekendheid geniet. Op een elegante, hartgrondige en verdraaid gedocumenteerde manier wordt hier een stem gegeven aan een man die jammerlijk weinig gehoord werd in de tijd waarin zijn hart klopte. Het waarom beantwoord is een persoonlijk relaas, een rakend eerbetoon en een meesterlijk geconstrueerde, beeldende theatertekst.”

“Peer Wittenbols beet zich vast in Homerus’ Ilias, kauwde er lang en zorgvuldig op en spuwde vervolgens het majestueuze jeugdtheaterscript Trojan Wars uit. Wittenbols kent de toneelschrijfkunst als zijn broekzak. Maar met deze tekst daagt hij zichzelf uit en zet een briljante stap door radicaal de stem van de kinderen als uitgangspunt van de tragedie te nemen. Wittenbols’ tekst focust op de vernietigende gevolgen van oorlogen op jonge levens en doet dit door de schoonheid van de sprankelende taal repliek na repliek in te zetten. Tweehonderd bladzijden lang houdt hij je bij de les in wat onbetwist een aanwinst voor het Nederlandstalige jeugdtheaterrepertoire is.”

De prijsuitreiking

De Toneelschrijfprijs wordt uitgereikt tijdens het Nederlands Theater Festival op 2 september 2022 in De Balie in Amsterdam. De auteur van de bekroonde tekst ontvangt 10.000 euro. De andere genomineerden ontvangen elk 1.000 euro. Bij de prijsuitreiking wordt ook het juryrapport voorgelezen en bekendgemaakt.

Vertaalprijs

Een van de vier genomineerde toneelteksten wordt bovendien vertaald in het Frans. De keuze van de tekst komt tot stand in samenwerking met de leescommissie van Ivre de Mots, een promotieproject rond Nederlandstalige toneelschrijfkunst in Frankrijk door Literatuur Vlaanderen, Kunstenpunt en Performing Arts Fund NL. Deze toneeltekst zal in Frankrijk onder de aandacht gebracht worden in samenwerking met deAuteurs.

Op 9 juli aanstaande wordt in Avignon de Franse versie van De Poolse Bruid van Jibbe Willems gepresenteerd, de genomineerde tekst die in 2020 de Vertaalprijs toegekend kreeg.

Over de Toneelschrijfprijs

De Toneelschrijfprijs heeft als doel de Nederlandstalige toneelschrijfkunst en de opvoering van Nederlandstalig toneelwerk onder de aandacht te brengen en te stimuleren. De prijs wordt dit jaar uitgereikt aan de auteur van het beste, oorspronkelijk Nederlandstalige toneelwerk dat in 2020 of 2021 in première ging (live of online).

De Toneelschrijfprijs is een samenwerking tussen Literatuur Vlaanderen, het Nederlands Letterenfonds, de Taalunie en het Fonds Podiumkunsten en wordt mede mogelijk gemaakt door het Lira Fonds, Sabam for Culture en deAuteurs. De organisatie van de Toneelschrijfprijs 2022 ligt in handen van het Fonds Podiumkunsten en het Nederlands Letterenfonds in samenwerking met het Nederlands Theaterfestival.